Komité disiplinár hosi Konfederasaun Aziátika Futeból analiza kona-ba uza jogadór brazileiru sira iha Timor-Leste
Komité Disiplinár hosi Konfederasaun Aziátika Futeból (CAF) iha kinta-feira ne’e, sei analiza investigasaun ida ne’ebé deskunfia katak federasaun timor-oan nian, uza dokumentu falsu hodi halo inskrisaun ba jogadór brazileiru sira, iha ninia selesaun.
Portavós CAF nian haktuir ba Lusa katak, hala’o hela investigasaun ida ne’ebé deskunfia katak iha dokumentu falsu no latuir regra inskrisaun jogadór nian ne’ebé bele inklui mos responsável seniór hosi Federasaun Futeból Timor-Leste (FFTL).
CAF konsidera katak kazu ne’e iha duni prova, maka Timor-Leste sei labele halo parte iha kompetisaun internasionál hothotu durante tinan barak no dirijente sira mos bele hetan kastigu. Bainhira Lusa liga ba, Francisco Kalbuadi Lay, prezidente FFTL, ho Osório Florindo, visi-prezidente, lakohi atu fó deklarasaun ruma, ba oras ne’e daudaun.
"Depois maka ha’u sei hatan kona-ba ne’e", tenik Lay, ne’ebé hanesan mos ministru Turismu, Arte no Kultura.
Investigasaun CAF nian mos kona-ba kazu ne’ebé akontese iha inisiu tinan kotuk hosi FIFA no to’o oras ne’e, ladauk hatene ninia rezultadu, ne’ebé sai nu’udar asuntu inkéritu ida hosi ezekutivu timor-oan.
Laiha liga nasionál tinan ida, hosi tinan 2011 to’o 2015, Timor-Leste sa’e ona hosi 'ranking' FIFA 205.º ba postu 170.º, no oras ne’e 191.º.
Sa’e maka’as bainhira Timor-Leste koko atu kualifika ba Mundiál 2018 iha Rúsia, ho jogadór brazileiru sanulu resin.
Tuir regra FIFA determina katak atleta hothotu bele joga hosi selesaun nasaun adotivu karik, jogadór ne’e hela durante tinan lima ka ninia inan/aman ka avó sira ema rai ne’e duni, maibé brazileiru sira ne’ebé joga hosi Timór, latuir regra refere, tuir fonte futebolístika haktuir iha Dili.
Rezultadu di’ak ne’ebé Timor-Leste hetan, ema hahú kestiona iha outubru tinan kotuk, bainhira federasaun Palestina hato’o keisa formál ba FIFA, hafoin selesaun rua empata, iha kualifikasaun ba Mundiál 2018. Ho empata ne’e maka halo kualifikasaun Palestina nian latama no hafoin tiha keisa, lauza ona jogadór brazileiru hirak ne’e.
Iha jogu dahuluk ho Emiradus Árabes Unidus, bainhira jogadór sira ne’e lapartisipa, seleusaun Timor-Leste lakon ho golu barak (8-0). No bainhira uza hikas jogadór sira ne’e iha fulan juñu ninia rohan, ba kualifikasaun Taça Asiática, maka halo CAF hahú investiga.
Ida ne’e la’os polémika dahulu ba iha futeból, timor-oan nian, maibé Kalbuadi Lay envolve mos iha problema kona-ba deskunfia nia simu subornu hosi Mohamed Bin Hammam, Qatar, hodi konsege lori Mundiál ba nasaun ne’e.
Auditoria PWC nian ida kona-ba CAF ho konta Hamman nian, haktuir katak sei fó dolár rihun besik 50 ba Kalbuadi Lay hodi halo "gastu pesoál".
Alénde poléimika ne’e, emprezáriu timor-oan ida, Pedro Carrascalão mos hato’o keisa ba CAF, tanba lider FFTL nian sira lasimu ninia eleisaun hanesan prezidente estrutura, iha kongresu 2007. Iha keisa ne’ebé hato’o tinan ikus ne’e, deskunfia mosu iregularidade oioin kona-ba FFTL.
Polémika kona-ba futeból ne’e, hamosu ona manifestasaun iha Dili, fulan juñu tinan ne’e, ne’ebé maka organiza hosi grupu "hadomi" futeból iha Timor-Leste no duun FFTL halo korupsaun no iregularidade.
Iha tempu ne’ebá, José de Carvalho, maka sai hanesan treinadór ba ekipa sub-19 no sub-23, hosi tinan 2006 to’o 2007, no ne’ebé dehan katak "kordenadór hosi movimentu" protestu, duun diresaun FFTL hamosu "iregularidade oioin", no konsidera katak "viola ona lei no regulamentu FIFA nian”.
"Jogadór balun ho pasaporte Timor-Leste rua ka tolu, ho idade lahanesan. Naran hanesan, jogadór hanesan, maibé idade maka lahanesan. Halo hanesan ne’e, atu jogadór refere bele joga iha kompetisaun oioin”, dehan.
Iha parte seluk, insisti katak tinan hitu ona maka laiha kongresu hodi hili hikas diresaun FFTL, tanba iha “hahalok bosok no buat lalos balun” kona-ba naturalidade hosi jogadór brazileiru nian sira ba iha selesaun nasionál ne’e.
João Neves, manifestante seluk ida mos, esplika ba Lusa katak krítika kona-ba naturalidade jogadór nian “la’os tanba rasismu” maibé tanba viola kritériu ba prosesu refere.
"Sidadaun see de’it bele uza ami ninia nasionalidade.Bainhira kumpri kritériu ne’ebé iha. Brazileiru sira ne’e, mai iha Timór hodi aumenta no buka hatene kona-ba ekipa Ázia nian. No sira lakohi joga iha nasaun ne’e", dehan.
Joaquim Vide, ne’ebé hanesan jogadór federadu iha Portugal no ne’ebé mos halo parte iha manifestasaun, esplika katak jogadór ida foin maka to’o iha kuarta-feira, iha sesta-feira, nia hetan/iha ona pasaporte Timór nian no aranka kedas iha sábadu", maski iha ona jogadór klube nian “maibé sira labá joga fali”.
Osório Florindo, visi-prezidente FFTL, iha tempu ne’ebá rejeita akuzasaun hosi manifestante nian sira, hodi dehan “iha mundu ne’e akontese beibeik kona-ba naturalidade brazileiru nian” no prosesu ne’ebé iha, tuir duni lei.
SAPO TL ho Lusa